Öncelikle ve en önemlisi, yatırım yapmayı öğrenmek için zaman ayırdığınız için sizi tebrik ederim. Yatırım yapmak, tutarlı yaklaşırsanız son derece faydalı olabilecek uzun vadeli bir yolculuktur. Pasif gelir kavramını aktardığım ilk yazıdan sonra burada, bazı konuların üzerinden geçmek ve borsaya yatırım yapmadan önce düşünülmesi gereken en temel konuları size göstermek istiyorum.
Hisse nedir ve nasıl satın alınır?
En basit haliyle, tek bir hisse, bir şirkette tek bir mülkiyet hakkını temsil eder. Koç Holding, Aselsan ve İş Bankası gibi tanınmış şirketlerin payları, genellikle “borsa” olarak hitap edilen Borsa İstanbul’da (BİST) listelenir. Bu büyük isimler en bilinenler arasında olsa da, BİST’de 400'den fazla şirket listelenmektedir. Buna ek; düzenli aralıklarla borsanın da düzenleyici kurumu olan SPK'nın onayı ile listeye yenileri eklenir. Bu şirketlerden birinde hisse satın aldığınızda - çok az miktarda hisse bile olsa - o işletmenin küçük bir kısmına sahip olursunuz. Hisse alım ve satımını direkt şirketler üzerinden değil ‘Aracı Kurum’ adı verilen üçüncü bir taraf aracılığıyla yapabilirsiniz. Bu alım satım işlemlerinin her biri için kurumdan kuruma değişen cüzi bir komisyon ödemesi yapmanız gerekir.
Hisse senetlerinden nasıl para kazanabilirim?
Hisse fiyatında artış: Genellikle 'sermaye büyümesi' veya 'sermaye kazancı' olarak bilinen bu kazanç, hisselerinizi belirli bir fiyattan alıp daha yüksek bir fiyata satarak para kazanmanız anlamına gelir. Tersi durumda, hisse fiyatı ödediğiniz tutarın altına düşerse ve hisselerinizi bu düşük fiyattan satarsanız para kaybedeceğinizi unutmamak da önemlidir.
Şirketin kârından bir pay: "Temettü" ya da “kâr payı” olarak bilinen bu ödemeler, genellikle yılda bir kez (son birkaç yıldır, bazı büyük şirketlerde birden fazla) hissedarlara ödenen şirket kârının bir kısmıdır. Şirketler temettü ödemek zorunda değildir, ancak çoğu şirket bunu hissedarlarına kazanç sağlamanın bir yolu olarak görür ve sunar. Bu da bizim yatırım hayatımızdaki pasif gelir kaynaklarımızdan biri olarak yerini alabilir.
Param bir tasarruf hesabında daha güvenli değil mi?
Tasarruf hesaplarının ve vadeli mevduatların daha az riskli yatırım ürünleri olduğu doğrudur ve genellikle paranızın bir kısmını bu varlıklarda tutmanız önerilir. Ancak hisselere yatırım yapmak, paranıza bir banka hesabında bırakmış olmanızdan daha iyi getiri elde etme şansı verebilir. Çünkü finansta çoğu zaman risk almak daha yüksek potansiyel getiri ile ödüllendirilir. Hem bu sayede ülke ekonomisinin büyüyen şirketlerine ortaklık yapma hakkı elde etmiş olursunuz.
Maddi olarak hazır mısınız?
Yatırım yapmaya başlamak için finansal olarak hazır olup olmadığınızdan emin değilseniz, bu kontrol listesi karar vermenize yardımcı olabilir:
Harcadığınızdan daha fazla para mı kazanıyorsunuz?
Bir süreliğine ihtiyaç duymayacağınız birikiminiz var mı?
Tasarruf etmek için bir bütçe yaptınız mı?
Almak isteyip de pahalı olduğu için alamadığınız bir şey mi var?
Borcunuz sürdürülebilir bir seviyede mi?
Yatırımda başarı için, başlangıçta büyük bir miktar para değil, tutarlılık önemlidir. Uzun vadede, tasarruf ve bileşik faizin faydalarını görecek ve başladığınız için kendinize teşekkür edeceksiniz.